Uzun zamandır çiftlerden sıklıkla duyduğum sorulardan biri, düğün mekanında nasıl çekim yapacağımız konusunda oluyor. Çünkü, şu yazımda detaylıca açıkladıklarımdan farklı olarak, “mekanın anlaşmalı fotoğrafçısı” diye bir kavram daha var.
Çiftler “Mekanımızın anlaşmalı fotoğrafçısıyla çalışmaya mecburuz. Dışarıdan fotoğrafçı getirmemize izin vermiyorlar” diyerek endişelerini dile getiriyorlar. Hatta bazı çiftler, sözleşmedeki bu madde yüzünden, kendi istedikleri gibi bir fotoğrafçı aramayı bırakıyorlar, ve hayal ettikleri gibi fotoğraflara sahip olamıyorlar.
Siz de mekanınızın kuralları nedeniyle kendi beğendiğiniz fotoğrafçı ile çalışamayacağınız konusunda endişeliyseniz, size iyi bir haberim var; o gün kendi fotoğrafçınız ile çekim yapmanız gayet mümkün. Dışarıdan fotoğrafçı getirme konusunda çok katı olan mekanlarda dahi, kendi fotoğrafçınızla yukarıdakine benzer fotoğraflar elde edebilirsiniz. (Bu fotoğraftaki gelin Burcu’nun, bir ara polisiye romana dönen düğün hikayesini buradan okumak isteyebilirsiniz)
Aslında dışarıdan fotoğrafçı getirme yasağı sadece sizin mekanınıza özgü değil. Türkiye’de müşteri memnuniyetini herşeyin üzerinde tutan seçkin mekanlar dışında birçok yer, bu maddeyi sözleşmelerine koyuyor. Hatta, eğer anlaşmalı fotoğrafçı ile çalışmayıp farklı bir fotoğrafçı getirmek isterseniz, bir ceza ödemek zorunda olduğunuzu bile sözleşmeye yazabiliyorlar.
Bu neye benziyor biliyor musunuz? Diyelim ki bir AVM’deki bir restorana yemek yemeye gittiniz. AVM size diyor ki; “Eğer bu AVM’deki bir restoranda yemek yiyeceksen, şu mağazadan da bir ayakkabı almak zorundasın. Ayakkabının senin ayağına uyup uymaması, ya da rengini / modelini beğenip beğenmemen önemli değil. Kendi dışarıdan getirdiğin ayakkabınla gelip restoranda yemek yiyemezsin. İlle kendi ayakkabınla gelmek istiyorsan, o mağazadan ayakkabı almasan bile, ceza olarak bir çift ayakkabı parası ödeyeceksin”
Bu anlaşmayı kabul eder misiniz? Siz kabul etseniz bile, bu anlaşma etik midir? Peki yasal mıdır?
Böyle bir sözleşme, hem Rekabeti Koruma Kanunu’na, hem Borçlar Kanunu’na, hem Tüketiciyi Koruma Kanunu’na aykırı. Yasal olarak, iki taraf arasında (mekan ve anlaşmalı olduğu fotoğrafçı), üçüncü tarafları (mekanda düğün yapmak isteyen çift) bağlamaz.
Hemen belirteyim, çaresiz değilsiniz. Bu sözleşme maddesine rağmen çiftler, rahatlıkla kendi fotoğrafçılarıyla çalışabiliyorlar. Üstelik “o bizim arkadaşımız” demek gibi gizli saklı işler çevirmek zorunda kalmadan.
Peki nasıl? Aşağıda birkaç farklı alternatif sunacağım. Bazıları daha uzlaşmacı, bazıları daha cevval 🙂 Siz, size en uygununu seçebilirsiniz. Ya da kendi çözümlerinizi üretebilirsiniz.
Çözüm önerisi 1:
Birinci ve uzlaşmacı çözüm, sözleşmedeki bu maddenin kapsamını ve altında yatan çekinceleri anlayarak, o çekincelerin yersiz olduğunu diğer tarafa anlatmak.
Mekan sözleşmeleri açıkça belirtmekten kaçınsa da, başka fotoğrafçıdan hizmet alamayacağınız işin kapsamı sadece, express servis ya da acele servis adı verilen, düğün sırasında misafirlerinize fotoğraf satışı hizmetidir. Yani hani siz misafirlerlerinizin masalarını dolaşıp tebrikleri kabul ederken fotoğraf çekiliyor ve misafirlere satılıyor ya, işte o iş. Tabi bunun yanı sıra eğlence sırasında yapılan ve aktüel kamera, Jimmy Jib, ve benzeri kamera çekimlerini de farklı bir fotoğrafçının yapmasına izin verilmiyor.
Ama siz zaten düğün fotoğrafçınızı bu çekimler için aramıyorsunuz. Siz düğün fotoğrafçısı araştırırken, davetlilerin satın alacağı fotoğrafları çekecek olan firmayı değil, sizin birbirinize olan sevginizi ve o gün yaşadıklarınızı, sizin beğeninize hitap edecek şekilde, farklı bir bakış açısıyla anlatacak olan kişiyi seçmeye çalışıyorsunuz.
Bu iki iş birbirinden tamamen bağımsız, farklı yetenekler gerektiriyor, ve hiç bir düğün mekanının sözleşmesinde bunların farklı kişiler tarafından yapılmasını engelleyen bir madde yok. Dahası mekan, düğün alanı ve düğün saati dışında, mesela tüm gün boyunca sizin fotoğraflarınızı kimin çekeceğine asla karışamaz. Yani o sözleşme maddesi, günün büyük çoğunluğunda kendi fotoğrafçınızla çalışmanıza zaten karışmıyor. Sadece yukarıda bahsettiğim express servis ve aktüel kamera çekimlerinin anlaşmalı fotoğrafçıları tarafından yapılması gerektiğini söylüyor.
Siz mekana ve anlaşmalı fotoğrafçılarına, bu işleri yine onların yapacağını, ama düğün hikayenizi kendi fotoğrafçınızın çekeceğini anlatabilirsiniz.
Çözüm önerisi 2:
İkinci alternatif, sözleşmede pazarlığa gitmek.
Ticaret hukukuna göre herhangi bir sözleşmenin maddeleri, alıcı ile satıcı arasında pazarlığa açıktır. Eğer sözleşme maddelerinde bir anlaşmaya varılamazsa, alıcı sözleşmeyi imzalamak zorunda değildir.
Yani, mekana bu maddeyi kabul etmeyeceğinizi, ve değiştirilmesini istediğinizi belirtebilirsiniz. Sonuçta bu Anayasa’nın birinci maddesi değil ya, değiştirilebilir.
Mekan maddeyi değiştirmemek konusunda ısrarcıysa, imzalamadan önce sözleşmeyi bir avukata göstermek istediğinizi söyleyebilirsiniz.
Bazen mekan, “anlaşmalı fotoğrafçıyla çalışmama cezası” ödemeniz konusunda ısrar edebilir. Bu cezanın şöyle bir gerekçesi vardır; mekanlar fotoğraf çekme işini, ihale usulü, bir firmaya, bir ya da daha fazla yıllığına verirler. Bunun karşılığında firmaya belli bir sayıda düğün işi kazandırmayı taahhüt ederler.
Şimdi, o firmayla size sormadan anlaşan kim? Düğün mekanı. Sizi o firmayla çalıştıracağını size sormadan taahhüt eden? Düğün mekanı. Bu taahhüt karşılığında yüklü bir ödeme alan? Yine düğün mekanı. Öyleyse, siz o firmayla çalışmadığınızda ceza ödemesi gereken neden siz oluyorsunuz? Ceza varsa mekan ödemeli.
Bazı mekanlar, “ceza” yerine “kira” terimini kullanıyorlar. Çünkü, genelde anlaşmalı fotoğrafçılarına otel içinde bir mekan kiralıyorlar. Bu mekan, bazen bir mağaza oluyor, bazen de express servis için gerekli olan masa-sandayle ve benzeri demirbaş ile teçhizatın konumlandırılacağı alan oluyor.
Sizin seçtiğiniz düğün fotoğrafçısı, düğün sırasında baskı ve sıcak satış ekipmanları için yer işgal etmediği, bir köşeye Jimmy Jib kurmadığı, mekan içinde bir vitrin açıp ürünlerini sergilemediği sürece, bir alan kirası ödemesini gerektiren herhangi bir durum yok.
Bütün bu bilgilerle donanmış olarak yaklaşırsanız, sözleşmedeki maddenin değiştirilmesi konusunda daha ikna edici olabilirsiniz.
Çözüm önerisi 3:
Yukarıdaki uzlaşmacı ya da pazarlıkçı yaklaşımlar ile sonuç alamazsanız kullanabileceğiniz çözüm, rest çekmek. Henüz mekanla sözleşme imzalamadınız. Böyle bir madde size dayatıldığı sürece de imzalamayacağınızı ve farklı mekan seçeceğinizi anlatabilirsiniz.
Tabi ki gerçekleştiremeyeceğinizi iddialarda bulunmayın. Ama benim daha önce, diğer çözümler tükendiğinde bu şekilde rest çeken, ve ciddi olduğunu açıkça hissettiren çiftlerim oldu. Ve mekan çiftin talebini kabul etmek zorunda kaldı.
Ancak elbette, bunun son çarelerden biri olduğunu bilmenizi isterim. Bu çözümü sadece, bu konu sizi gerçekten ileri derecede rahatsız ediyorsa tercih edin. Hatta mekana rest çekmekle kalmayın, başka mekan aramaya başlayın. Emin olun yeni bulacağınız mekan, önceki mekandan vazgeçme sebebinizi öğrendiğinde, siz daha söylemeden o maddeyi sözleşmeden çıkartacaktır.
Bütün bu fikirlerin sonunda şunu da belirtmem gerekir ki, mekanların anlaşmalı fotoğrafçıları, express servis (ya da diğer adıyla sıcak satış) ile, dünya düğün fotoğrafçılığında örneği olmayan bir hizmet veriyorlar.
Türkiye’deki düğün davetlileri açısından önemli bir beklentiyi, o gecenin sonunda evlerine kendi fotoğraflarıyla dönme beklentisini karşılıyorlar. Bu yüzden de aslında bu servis, cep telefonu kameralarının inanılmaz geliştiği günümüzde bile, her çiftin kolaylıkla vazgeçebileceği bir hizmet değil.
Yani mekan fotoğrafçısının sunduğu express servisi hiç almayın demiyorum. Aksine, eğer express servis ve aktüel kamera hizmetleri tercih ediyorsanız, bu hizmetler için mekan fotoğrafçılarını tercih edin. Sonuçta farklı bir fotoğrafçı, bu standart fotoğrafları mekan fotoğrafçısından daha farklı ya da yaratıcı şekilde çekmeyecek. Bu fotoğraflarda öyle bir beklenti yok zaten.
Ancak, sadece express servisi mekan fotoğrafçısından aldınız diye, dış çekim ve düğün hikayesi konularında onlarla çalışmak zorunda olmadığınızı bilmeniz önemli. Fotoğrafçıdan fotoğrafçıya farkedecek olan sonuçlar, dış mekan ya da düğün hikayesi çekimlerinde ortaya çıkıyor. (Gerçi ben bu terimlerin yanlış olduğunu düşünüyorum. Bence bunların yerine kullanılması gereken isimleri bu yazıda okuyabilirsiniz)
Birinci çözüm önerisinde bahsettiğim gibi, express servis ve aktüel kamera gibi hizmetleri mekanınızın anlaşmalı fotoğrafçısından aldığınız sürece, hikaye ve dış çekimleriniz için kendi tercih ettiğiniz, sizin görsel algınıza hitap eden, yıllar sonra bile içinizde birşeyleri kıpırdatacak fotoğrafları çekebilen, yanında rahat hissedebileceğiniz bir fotoğrafçıyla rahatlıkla çalışabilirsiniz.
Açıkçası ben de düğün fotoğrafları çekmeye başladığım ilk yıllarda, düğün mekanlarının kendi anlaşmalı fotoğrafçılarını bir sorun olarak görüyordum. Ama artık, mekanların kendi fotoğrafçılarının olmasının, daha özgün işler çıkartmayı hedefleyen fotoğrafçılar için avantaj olduğunu düşünüyorum.
Çünkü siz istemeseniz bile, düğününüzdeki davetliler, o özel gecede sizinle birlikte fotoğraf çektirmek, ve bu fotoğrafları hemen o gece satın almak isteyecekler. Eğer mekanın bu işe dedike olmuş fotoğrafçıları yoksa, gittikleri diğer düğünlerden fotoğraf satın alarak ayrılmaya alışmış olan davetliler bu taleplerini bizlerin karşılamamızı talep edebiliyorlar.
Elbette bana böyle bir talep geldiğinde, deneyimli ekibimle birlikte yardımcı oluyorum. Ancak ben ve benim gibi diğer bağımsız fotoğrafçıların orada olmasının asıl amacı, düğünün güzelliğini, düğün sırasında yaşanan duyguları ve heyecanı, en doğal ve estetik haliyle yakalamak. Bu yüzden, mekan fotoğrafçısı davetlilerin pozlu fotoğraflarını çekerken, ben de Merve ve Bülent’in düğününde çektiğim bu fotoğrafa benzer, belki de bir daha tekrarlanamayacak olan anlara odaklanıyorum.
Bu açıdan bakıldığında, davetlilerin pozlu fotoğraf beklentilerini karşılamakla görevli mekan fotoğrafçıları, aslında biz bağımsız düğün fotoğrafçılarının dikkatini dağıtacak olan işleri üzerimizden alıyor. Bizler de onların işlerine karışmadan, hatta gerektiğinde onlara destek olarak, sizin için asıl önemli olan konulara odaklanıyoruz.
Hangi konulara mı? Buyrun onu da blogumdaki diğer düğün hikayelerini inceleyerek görün 🙂
Güncelleme (10.7.2020): Kısa bir süre önce, mekan fotoğrafçıları ile ilgili Türkiye’de emsal olabilecek bir gelişme haberi Denizli’den geldi. Denizli Ticaret Odası ve Denizli Fotoğrafçılar Odası’nın iş birliği ile, Denizli’lide mekanların kendi fotoğrafçılarını zorunlu tutamayacakları konusunda fikir birliğine varıldı. Durum hukuka taşınıp gerekli yaptırımların çıkartılmasını bekliyor.
Güncelleme (15.9.2020): İstanbul’da İSTDO üyesi olan (bugün itibariyle 604 üyesi var) düğün mekanlarının uymak zorunda olduğu kurallar listesinin C kısmı 18.ci maddesine göre, üye düğün salonları fotoğraf ve video çekimini müşterilerine zorla satamaz, hediye edemez, ya da fiyatının içerisine dahil edemez.
ÖNCEKİ YAZI
SONRAKİ YAZI
Bu yazıda en çok ilginizi çeken şey ne oldu?